Na 77. Sesji Sejmu RP przedstawiono projekt ustawy o wielkoobszarowych terenach zdegradowanych (druk nr 3280). Dotyczy on usunięcia i ograniczenia negatywnego oddziaływania na środowisko i zdrowie ludzi zagrożeń powodowanych przez odpady, o których mowa w tej ustawie, zgromadzone przez dziesięciolecia na terenach zakładów przemysłowych w przeszłości.
Wśród przykładów terenów objętych regulacją ustawy znalazły się m.in. skażone hektary ziemi po Zakładach Chemicznych Zachem w Bydgoszczy, Zakładach Chemicznych Organika-Azot w Jaworznie, Zakładach Chemicznych „Tarnowskie Góry”, Zakładach Przemysłu Barwników „Boruta” w Zgierzu.
Ustawa wskazuje możliwości finansowania usunięcia tych zaszłości odpadowych, co ma w dużym stopniu poprawić efekt ekologiczny.
Jest tylko jedno ale… Autorzy rządowego projektu ustawy jako główne źródło finansowania zewidencjonowanych zadań wskazują… samorządy oraz środki z KPO, których oczywiście długo jeszcze w Polsce nie zobaczymy.
Cięgi opozycji zbierał w ławach sejmowych wiceminister Ministerstwa Klimatu i Środowiska Jacek Ozdoba, któremu przypomniano opinie o KPO wypowiedziane wcześniej, jak np. taką, że Krajowy Plan Odbudowy to jest jakaś lichwa. Pytano o sukcesy w negocjacjach pozyskania środków z KPO dla Polski.
Posłanka Agnieszka Pomaska zwróciła uwagę na to, że istniejące szkody w środowisku zostały spowodowane przez przedsiębiorstwa, których właścicielem był Skarb Państwa. Dlaczego zatem w tej ustawie kosztami ich naprawy obciąża się w pierwszej kolejności samorządy? Projekt ustawy nie gwarantuje środków finansowych na realizację zadań, wskazane źródła zewnętrzne nie są pewne ani adekwatne do potrzeb, a potrzeby są bardzo duże. Ta ustawa w dużej mierze dotyczy Bydgoszczy. Szacuje się, że w przypadku samej Bydgoszczy koszty jej realizacji wyniosą 2–4 mld zł. Te widełki są szerokie – i to też jest bardzo ciekawa sprawa – dlatego, że rząd nie przewidział, a minister na posiedzeniu komisji środowiska nie był w stanie powiedzieć, jakie mogą być koszty wdrożenia tej ustawy?
W dyskusji głos zabrał poseł Jan Szopiński, wskazując na nieścisłości w ocenie sytuacji w Bydgoszczy. Mówił:
„Mieszkańcy Bydgoszczy od wielu lat apelują, piszą wnioski, wręcz proszą wszystkie możliwe urzędy państwowe z Ministerstwem Środowiska na czele o pilną, natychmiastową pomoc w sprawie zdegradowanych setek hektarów ziemi, które pozostawiły po sobie Zakłady Chemiczne Zachem.
Przez te wszystkie lata do Bydgoszczy były przysyłane przeróżne komisje, które albo nie widziały w ogóle żadnych zagrożeń, albo stwierdzały, że owszem, tereny te wymagają jakichś tam prac, ale po pierwsze, nie ma pieniędzy, a po drugie, nie jest aż tak źle.
Nagle pojawia się projekt ustawy, w którym tereny po bydgoskim Zachemie wymieniane są na pierwszym miejscu jako tereny najbardziej skażone i wymagające pilnej interwencji.
Chciałbym zapytać pana ministra, skąd te rozbieżności pomiędzy raportami ministerialnych specjalistów badających te tereny kilkanaście miesięcy temu a obecnymi zapisami tego projektu.
Chciałbym też uprzejmie zapytać i poprosić o odpowiedź na piśmie: Kiedy Bydgoszcz może liczyć na realną pomoc i w jakiej wysokości? Uprzejmie poproszę o odpowiedź na piśmie”.
Pytanie – czy i kiedy Bydgoszcz może doczekać się realnej, a nie tylko pozorowanej pomocy w usunięciu skażenia terenów po Zachemie – pozostaje nadal otwarte.
Opr. nim, 17 czerwca 2023 r.